Online Gelişim ve Öğrenme Testi Çöz

Eğer önceki şemalar bir nesneyi ve olayı anlamak için yeterli olmazsa, bu durumda şema değiştirilerek uyum sağlamaya (uyma) geçilir. Uyumsamada çocuk var olan şemayı yeni durumlara, olaylara, nesnelere göre yeniden biçimlendirir. Uyma, çocuğun yapmış olduğu özümleme sonucu, o zamana kadar bilinen davranış örneğine uymayan yeni ve farklı bir davranışı ortaya koymasıdır. Uyma diğer bir ifadeyle bireyin kavrayışlarını değiştiren yeni bir bilgi ya da durumu alabilmek için zihinsel yapının ona uygunluğunun sağlanması sürecidir. Uyum kurma, yeni şemaların oluşturulması ya da daha önceki şemaların kapsamının ve niteliğinin değiştirilmesidir. Ya da mevcut şemayı yeni durumlara, nesnelere, olaylara göre yeniden biçimlendirme sürecidir. (Cevap B)

Sınıf kapsama ya da sınıfa dâhil olma ilkesi, en kısa şekliyle, alt sınıflardaki nesnelerin üst sınıflara dâhil olmasının anlaşılması olarak açıklanabilir. Bu sayede “parça – bütün arasındaki ilişkiyi” kavrar. Pierre’nin “Sen aynı zamanda Cenevreli misin?” sorusunu “Hayır, aynı zamanda hem İsviçreli hem de Cenevreli olamam.” şeklinde cevaplaması sınıfa dâhil olma ilkesi kazanamadığını göstermektedir. (Cevap A)

Özel konuşmada çocuk yüksek sesle, kendi kendine konuşur. Vygotsky’e göre bu konuşmanın amacı, çocuğun kendi düşüncesine rehberlik etmesidir. Başka bir deyişle çocuk bir problemle karşılaşınca özel konuşma sayesinde kendine rehberlik eder ve problemi çözmesi kolay hale gelir. (Cevap D)

Yansıtma savunma mekanizması; kabahati başkasına mal etme (atma) veya başkalarını suçlama biçiminde işleyen bir mekanizmadır. Bu mekanizma, kişinin kendinde görmek istemediklerini başkasında görmesi şeklinde özetlenebilir. (Cevap A)

Dağınık (kargaşalı) kimlik statüsü, bunalımın yaşanmadığı, bağlanmanın da olmadığı durumdur. Bir kimliğe bağlanmaktan tamamen kaçınırlar. Durumdan memnun değildirler, kendileri için benimseyeceği yeni bir kimlik geliştirmekten kaçınırlar. (Cevap E)

Özerkliğe karşı kuşku ve utanç döneminde, çocuğun annesine olan bağımlılığı azalmaya başlamıştır. Bir yaş civarında yürüme, konuşma becerilerini sergileyebilen çocuk artık kendi bedenini kontrol etmede daha başarılıdır. İstediği biçimde davranma ve davranışlarını kontrol altına alma eğilimindedir. Çocukta tuvaletini istediği zaman yapma, yemeği kendi başına yemeyi isteme gibi yetişkinlerden bağımsız davranışlar sık sık görülür. Çocuğun kendine özgü bu bağımsızlık çabalarının ve davranışlarını kontrol etme isteğinin yetişkinler tarafından desteklenmesi, onun kendini işe yarar bağımsız bir kişi olarak görmesine yardımcı olacaktır. Çocuğun kendi başına bir şeyler yapma davranışlarını engelleyen aşırı kuralcı, katı, baskıcı bir anne - baba tutumu ise çocuğun kendi yeteneklerinden, potansiyelinden kuşku duymasına ve yaptıkları yanlış bulunduğu için kendisinden utanç duymasına yol açacaktır. (Cevap B)

Boy ve ağırlık gibi bedence irileşmeyi ifade eden miktar bakımından meydana gelen değişimler, yani organizmanın fiziksel gelişimindeki sayısal artışlar büyüme olarak tanımlanır. Olgunlaşma, bireyin genetik olarak doğuştan getirdiği ve zamanı geldiğinde kendiliğinden meydana gelen biyolojik değişikliklerdir. Kişinin kalıtsal olarak sahip olduğu gizil gücü yavaş yavaş ortaya çıkartması ve biyolojik olarak bir işi yapabilecek düzeye gelmesidir. Hazır bulunuşluk, bir şeyi öğrenebilmek için gerekli olan ön koşul davranışların kazanılmış olması anlamına gelir. Diğer bir ifadeyle bireyin yeni bir öğrenme durumunda sahip olduğu özelliklerin tümüdür. Gelişim alanları üzerinde hem kalıtım hem de çevrenin etkisi vardır. (Cevap C)

Gelişim alanları birbirleriyle etkileşim içindedir. Bir gelişim alanındaki olumlu ya da olumsuz bir özellik diğer gelişim alanlarını da aynı yönde etkiler. Örneğin; fiziksel bakımdan güzel bir çocuk, başkalarının yoğun ilgisini çeker, sevilir. Sevilen çocuğun duygusal gelişimi olumludur. Kendine güven duyar. Başkalarını sevebilir ve olumlu ilişkiler kurabilir. Bu nedenle, sosyal gelişimi de olumlu bir şekilde etkilenir. Sosyal bir çocuk, çevresiyle daha çok etkileşimde bulunacağından bilişsel gelişimi olumlu yönde etkilenebilir. Sonuç olarak, tam gelişim alanları birbirleriyle iç içedir ve etkileşim içindedir. (Cevap B)

Animizm (Canlandırmacılık), yaşayan ve yaşamayan nesneler arasında ayrım yapamama durumunda ortaya çıkan karmaşadır. Çocuk cansız nesnelere canlılık özelliklerini verir, diğer taraftan hayvanlara da insani özellikleri yükler. Çocuk güneşin ve ayın insanlar gibi canlı olduğuna inanır. Bu özelliğin bir uzantısı olarak canlılara da cansız gibi davranır. Yapaycılık (Artifikalizm), çocuğun doğa olaylarının doğal oluş hallerini anlayamamasıdır. Başka bir güç tarafından yapıldığını düşünmesidir. (Cevap E)

Bu evrede davranışın sonucunda doğruluk ve yanlışlığına bakılır. Örneğin çocuk eğer ahlâki olarak hata yapmışsa cezalı, doğru olanı yapmışsa değildir. Birinci evre son derece ilkel özellikler taşır. "Çocuk bütün sorunlara fiziki cezalarla çözüm arar" (Çileli, 1987). Zıddı olan doğru davranış düşüncesi de ödül getirir kanısındadır. (Cevap A)

Bir organizmanın gerçekleştirdiği eylemin ardından, istemediği sonuçla karşılaşması ‘ceza’ olarak açıklanır. Yazdır komutunu veren Murat için sayfaların silik çıkması ceza anlamı taşıyabilir. Öğrenmeyi etkileyen faktörlerden biri de ‘zaman’dır. Zaman, bir yöntem olarak ‘toplu öğrenme’ ve ‘aralıklı öğrenme’ olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkar. Dar zaman diliminde çok yoğun öğrenme gerçekleştirmek toplu, geniş bir zaman diliminde kısa periyotlarla öğrenme gerçekleştirmek ise aralıklı öğrenmeyi açıklamaktadır. Murat’ın sözlü mülakata hazırlanırken son birkaç güne kadar bekleyip, mülakata 2 gün kala çalışmaya başladığı görülmektedir. Bu durumda Murat’ın dar zaman diliminde çok yoğun öğrenmesi yani toplu öğrenme gerçekleştirmesi gerekmektedir. Edimsel koşullanmada, bir davranışın devamlılığı sonucuna bağlıdır. Ancak bazen yapılan davranış ile ulaşılan sonuç arasındaki ilişki tesadüfidir. Organizma bu durumun tesadüf olduğunu anlayamaz, anlamlı sanırsa batıl davranış ortaya çıkar. Eğer mevcut durum bir pekiştirme ilişkisi taşıyorsa süreç tesadüfi pekiştirme şeklinde isimlendirilir. Murat, toneri öfkeyle masaya vurduğunda, içinde kalan tonerler bir araya gelmiş ve daha iyi çıktı almasını sağlamıştır. Ancak, Murat bu durumun farkında değildir, toneri vurarak bir arızayı giderdiğini düşünmektedir. Hatta, bozulan diğer elektronik aletlere de aynı davranışı gerçekleştirmiştir. Bu durumda Murat’ın toneri öfkeyle masaya vurması tesadüfi pekişmiş olur. Bir organizmanın uyarılmışlık seviyesi, çevrede var olan uyarıcıları algılama gücünü de belirler. Koma, baygınlık, derin uyku, uyku, yeni uyanmış gibi hallerde uyarılmışlık düzeyimiz düşük iken, heyecan, korku, panik, dehşet gibi durumlarda uyarılmışlık düzeyimiz yüksektir. Bir organizmanın uyarılmışlık düzeyinin yüksek ya da düşük olması, öğrenme hızını olumsuz etkilemektedir. Bu nedenle öğrenme anında uyarılmışlığın orta düzeyde olması gerekir. Murat’ın uykusuz halde yani çok uykusu var iken ödevi kontrol etmesi, uyarılmışlığın oldukça düşük olduğunu göstermektedir. Bu da birçok imla hatasını gözden kaçırmasına yol açmış olabilir. Organizmanın bir durumda öğrendiği davranışı, benzer durumlarda tekrarlaması yani benzer durumlarda aynı davranışı gerçekleştirmesi öğrenmenin genellenmesi olarak açıklanır ve bu süreç edimsel koşullanma başlığı altında incelenir. Murat’ın toneri masaya vurduktan sonra istediği sonucu almasının ardından (T – U), diğer aletlere de bozulunca aynı şeyi yapması, öğrenmenin genellemesini gösterir. Süreç burada tepkisel değil, edimseldir. (Cevap D)

Bilgi işleme kuramına göre bilgisinin kodlanması için kullanılan yollardan biri de “bellek destekleyici ipucu” dur. Bellek destekleyici ipuçları sözel semboller ve imajlar olmak üzere ikiye ayrılır. Akrostiş, işte bu noktada karşımıza çıkar. Hatırlamak istediğimiz bir dizenin kelimelerinin ilk harflerini alıp, bunları kullanarak ilk harfleri aynı olacak kelimelerden oluşan bir cümle oluşturulmasına akrostiş denir. (Cevap E)

Ket vurma, “ileriye doğur ket vurma” ve “geriye doğru ket vurma” olmak üzere iki şekilde karşımıza çıkar. İleriye doğru ket vurmada, birey yeni bilgisine ihtiyaç duyduğu halde unutur ya da yerine eskiyi kullanır. Geriye doğru ket vurmada ise birey eski bilgisine ihtiyaç duyduğu halde unutur ya da yerine yeniyi kullanır. Şoför, yeni başladığı hatta yeni bilgisine ihtiyaç duymaktadır. Ancak yanlışlıkla eski bilgisini kullanmıştır. Yani, yeni bilgisine ihtiyaç duyduğu halde eskiyi kullanarak, ileriye ket vurma gerçekleşmiştir. (Cevap D)

Tepkisel koşullanma, aralarında önceden bir ilişki bulunmayan uyarıcı ile tepki arasında bir bağ kurulmasıdır. Bu bağ, şartlı reflekslerin ve duygusal tepkilerin gözlenmesi şeklinde karşımıza çıkar. Seçenekler incelendiğinde, “Matematiğe karşı ön yargılı olma” ifadesinin açıklamaya uygun olduğu görülmektedir. Çünkü bu seçenekte hem aralarında önceden ilişki bulunmayan uyarıcı (matematik) ile tepki (ön yargı) arasında ilişki kurulmuştur. Hem de bu ilişki, duygusal bir tepkiyi yansıtmaktadır. (Cevap E)

Toplumsal öğrenme kuramlarında yer alan “negatif öğrenme” kavramı, gündelik yaşamda sıkça kullanılan “Böyle gelmiş, böyle gider.” anlayışıyla ilgilidir. Negatif öğrenmede, önceden belirlenmiş bir kural vardır ve çevredeki organizmalar, sorgulamaksızın bu kurala uygun davranırlar. Mevcut kural ne kadar saçma olursa olsun, “Böyle gelmiş, böyle gider.” anlayışıyla karşı çıkma, sorgulama yapılmaz, kural aynen uygulanmaya devam eder. (Cevap B)

Organizma üzerinde tepki üretme gücü doğuştan var olan uyarıcılara “koşulsuz uyarıcı” denir. Bu uyarıcıya verilen tepki ise “koşulsuz tepki” olarak adlandırılır. Nötr uyarıcının (tepki oluşturmayan uyarıcı), koşulsuz uyarıcı ile eşleştirilmesinin ardından, tepki üretme gücü kazanınca aldığı yeni ada “koşullu uyarıcı”, bu uyarıcıya verilen tepkiye ise “koşullu tepki” denir. Yeşim için teyzesi başlangıçta olumlu duygusal bir tepki uyandırmamaktadır. Tatili onun yanında geçirdiğinde ise, tatilde yaşadığı güzel şeylerin ardından, teyzesini görünce de aynı duyguları hissettiğine göre teyzesi “koşullu uyarıcı” haline gelmiştir. Teyzesini görünce ya da teyzesiyle telefonla konuşunca da aynı duyguları yaşaması ise “koşullu tepki” dir. Bu durumda, tatilde yaşadıkları “koşulsuz uyarıcı”, tatilde yaşadıkları karşısında hissettiği olumlu duygular ise “koşulsuz tepki” durumundadır. (Cevap B)

Pekiştirici değeri fizyolojik olan uyarıcılara birincil pekiştireç, öğrenilmiş olan uyarıcılara ise ikincil pekiştireç denir. Öğretmenin gerçekleştirdiği uygulamada (simgesel ödül biriktirme), öğrencilere biriktirdikleri boncuk sayısına göre farklı ödüller verileceği belirtilmektedir. Öğrencilere verilen boncuk, tek başına ele alındığında, özel bir tepki üretmez. Ancak, ödüle ulaşmada bir araçtır ve sembolik pekiştireçtir. Bütün sembolik pekiştireçler, öğrenilmiş yani ikincil pekiştireç konumundadır. (Cevap B)

Organizmanın daha önce yaptığı bir davranışı pekiştirilmediği için yapmaması “sönme” olarak açıklanır. Edimsel koşullanmada, sönmenin öncesinde davranışın miktarı artabilir, davranış çeşitlilik sergileyebilir. Daha önce balık tuttuğu yerde, onca uğraşına karşın balık tutamayan bir kişinin (Balık tutma davranışı pekişmiyor, haliyle sönmeye başlayacaktır.) kullandığı yemi, oltasını değiştirmesi, sönme öncesinde, davranışın topografyasının değiştiğini göstermektedir. (Cevap E)

Pekiştirme, bir davranışın yapılma olasılığını artırırken ceza azaltır. Ancak bazı durumlarda uygulanan ceza birey için pekiştirme anlamı taşırken, pekiştirme de ceza anlamı taşıyabilir. Bu durumda, beklenenin tersi bir etki oluşur. Öğrencisinden yazdığı kompozisyonu okumasını isteyen öğretmen, sınıf önünde konuşmaktan çekinen öğrencisine farkında olmadan ceza vermiştir. Bu durumda, öğretmenin uygulaması (pekiştirme) öğrenci üzerinde ters bir etkiye yol açmıştır. (Cevap C)

Nötr Uyarıcı: Organizma üzerinde beklendiği herhangi bir tepkiye yol açmayan uyarıcıdır. Koşulsuz Uyarıcı: Beklenen tepkiyi doğal olarak meydana getiren uyarıcıdır. Öğrenilmemiştir. Koşulsu Tepki: Koşulsuz uyarıcıya verilen tepkidir. Öğrenilmemiştir. Koşullu Uyarıcı: Nötr uyarıcının, koşulsuz uyarıcı ile eşleştirildikten sonra tepki üretme gücü kazanınca aldığı yeni isimdir. Öğrenilmiştir. Koşullu Tepki: Koşullu uyarıcıya verilen tepkidir. Öğrenilmiştir. Çaydanlık çocuk için başlangıçta olumlu ya da olumsuz bir tepkiye yol açmadığına göre nötr uyarıcıdır. Çaydanlık içerisindeki kaynar suyun ya da çaydanlığın ısısının oluşturduğu acı hissi koşulsuz uyarıcı, bu uyarıcıya verilen tepki ise koşulsuz tepkidir. Bu olaydan sonra çaydanlık, çocuk için koşulsuz uyarıcı, çaydanlığı görünce korkma ise koşullu tepkidir. Buna göre, (IV) numaralı öncül olan “ne zaman çaydanlık görse korkmaya başlaması” ifadesi koşullu uyarıcı değil, koşullu tepki olmalıdır. (Cevap D)

Organizmanın gerçekleştirdiği bir davranışın ardından, istenmeyen sonuçla karşılaşması, organizma için “ceza” anlamı taşır. Bu örnekte gencin motosikleti ile artistik hareketler yapması (davranış), bunun sonucunda yere düşüp omurgasını incitmesi (istenmeyen sonuç) cezayı açıklamaktadır. (Cevap E)

Ustanın sürekli tarifeden sonra aralıklı tarifelere geçmesinin temel nedeni davranışın sönmeye karşı dirençli hale gelmesini sağlamak yani davranışa süreklilik kazandırmaktır. Çünkü sürekli tarife davranışın çok çabuk – hızlı kazanılmasını sağlarken, sönmeye karşı çok dirençsizdir. Aralıklı tarifeler ise davranışın kazanılması noktasında yavaş – çok yavaş kalmasına karşın sönmeye olan dirençleri yüksek – çok yüksek olarak bilinmektedir. Ayrıca her davranışın ardından pekiştirmek, davranışın yapılma amacının sadece dıştan güdülenme olmasına yol açabilmektedir. Bu nedenle her seferinde pekiştirmek yerine, arada bir pekiştirmek daha akıllıca olabilir. Alışma, pekiştirme işlemi yapılırken, her seferinde aynı pekiştirecin kullanılması nedeniyle, bu pekiştirecin tepki üretme gücünün azalması olarak değerlendirilir. Bu sürecin tarife ile hiçbir ilişkisi yoktur. Çünkü hangi tarife kullanılırsa kullanılsın, her seferinde aynı pekiştireç verilirse (genelleştirilmiş pekiştireçler hariç), bir süre sonra alışma meydana gelmektedir. (Cevap D)

Martıların gagalama davranışlarında birinci günden – dördüncü güne artmasında edimsel koşullanmanın payı büyüktür. Çünkü edimsel koşullanmada bir davranışın devamlılığı, kendi oluşturduğu sonuçlara bağlı olarak gelişmektedir. Martılar gerçekleştirdikleri gagalama eyleminin ardından yem almakta yani bu davranış pekişmektedir. Pekişen davranışlar da tekrar etmektedir. (Cevap C)

Bazı durumlarda, organizmaya nasıl pekiştirileceği noktasında seçim şansı verilebilir. Farklı pekiştirme seçenekleri sunulur ve organizmanın bu tarifelerden birini seçmesi istenir. Tarifeler birbirinden bağımsızdır. İşte bu uygulamaya “eş zamanlı tarife” denir. Örnekte, işçiye iki seçenek sunulmuştur ve bu seçenekler birbirinden bağımsızdır. Bu durum eş zamanlı tarifenin kullanıldığını göstermektedir. (Cevap B)

Ceza bir davranış kontrol yöntemi olmasına karşın, benimsenmemesinin temel nedeni, organizmaya sadece istenmeyen davranış hakkında bilgi vermesi, istenen davranışın ne olduğu konusunda bilgi içermemesidir. Bu durumda, bireyin cezaya maruz kalan davranışı bastırması ancak istenen davranışı da sergilememesi gerekir. (A) seçeneğinde yer alan “gereksiz espriler yapmayacak (İstenmeyen davranış bastırılıyor.) ancak derse katılım sağlama gibi ne yapması gerektiğini de öğrenemeyecektir (İstenmeyen davranış hakkında da bilgi içermeyecek.)” açıklaması, ceza uygulanmasının benimsenmemesinin temel gerekçesine vurgu yapmaktadır. (Cevap A)

Bir davranışın öğrenilmiş olabilmesi için, doğuştan getirilmiş olmaması, kalıcı – izli olması ve davranışta değişimin meydana gelmesi gerekir. Ayrıca, doğuştan gelen yatkınlıklar, sadece büyüme ya da sadece olgunlaşma sonucunda ortaya çıkan değişimler de öğrenme kapsamında ele alınamaz. Bir uçağın iniş anında çıkarttığı ses (yüksek bir sestir – koşulsuz uyarıcı) ile bebeğin bu sesten korkarak ağlaması (Koşulsuz uyarıcıya verilen tepki de koşulsuzdur). arasında doğal yani öğrenilmemiş bir ilişki bulunur, öğrenilmiş olamaz. (Cevap A)

Bandura’ya göre model alma yoluyla öğrenmenin yollarından biri de yazılı ya da sözlü talimatlardır. Bu durumda “Erkekler ağlamaz, kız çocuğu ağırbaşlı olur.” gibi talimatların daha çok model alma yoluyla kazanıldığı söylenebilir. (Cevap A)

Parçada özetle, 1 numaralı gruptaki çocukların gözlediği modelin kazandıklarının yarısını yardım sandığına attığından, 2 numaralı gruptaki çocukların gözlediği modelin ise kazandıklarını paylaşmadığından söz edilmektedir. 1 numaralı grupta gözlem yapan çocukların tamamı kazandıklarını paylaşmış, ancak 2 numaralı gruptaki çocuklar paylaşmamıştır. Bu durum, model alma yoluyla öğrenmenin gerçekleşmesinde, modelin davranışlarının önemli bir yer tuttuğunu göstermektedir. Soru parçasında pekiştirme, ceza, akademik beceri öğretimi, ya da sembolik modele (hikaye kahramanı gibi) yer verilmemiştir. (Cevap B)

Nötr uyarıcının, koşullu uyarıcı ile ilişkilendirilmesinin ardından tepki üretme gücü kazanması halinde, meydana gelen durum “üst düzey koşullanma” olarak açıklanır. Soru parçasında alt kat komşusu nötr uyarıcı, balık - balıkçı tezgahı ise koşullu uyarıcı durumundadır. Alt kat komşusunu (nötr uyarıcı), balıkçı tezgahında (koşullu uyarıcı) gören kişinin, alt kat komşusunu görünce de midesinin bulanması üst düzey koşullanmanın oluştuğunu göstermektedir. Çünkü bu örnekte nötr uyarıcı ile koşullu uyarıcı eşleşerek koşul ilişkisi meydana getirmiştir. (Dikkat: Soru kökünde, Ayşe Hanım’ın uzun süre balık yememesini sorsaydı, cevap Garcia Etkisi yani tat kaçınması olabilirdi.) (Cevap C)

Organizmanın benzer uyarıcılara ya da benzer durumlara aynı tepkiyi vermesi “genelleme” olarak açıklanır (uyarıcı genellemesi – öğrenmenin genellenmesi). Ateşin yaktığını öğrenen bir kişinin, bunu sobada, mangalda, ocakta yani hangi biçimde görürse görsün yakacağını bilmesi genellemeyi açıklar. (Cevap D)

Otomatikleşmiş, düşünmeden yapılabilen, rutin hale gelmiş eylemlere “alışkanlık” denir. Bir kişinin “Musluk hangi yöne açılır?” sorusuna sağlıklı bir cevap veremez iken, elini musluğa attığı zaman bunu yapabilmesi, davranışın düşünmeden yapıldığını yani otomatikleştiğini göstermektedir. (Cevap C)

Tolman’ın öğrenme türlerinden biri de eşdeğer inançlardır. Eşdeğer inançlar öğrenmesinde, organizma temel amacına, alt amaçlarından biriyle ulaşabileceğini öğrenir. Çikolata, şeker, fizyolojik pekiştireçlerdir ve tek başlarına fizyolojik bir ihtiyacı karşılama güçleri bulunmaktadır. Bu durumda temel amaç konumundadır. Para ise, tek başına bir değer taşımayan yani alt amaç konumundadır. Çocuk, para ile şeker alabildiğini öğrenince paraya değer verir. Bu durumda bir eşdeğer inanç öğrenmesi gerçekleşmiş olur. Dikkat: Tolman’ın eşdeğer inançlar öğrenmesi, edimsel koşullanmadaki birincil – ikincil pekiştireçler arasındaki ilişkiyle oldukça benzer bir yapıya sahiptir. (Cevap E)

Öğrenmeyi etkileyen, öğrenme malzemesi ile ilgili faktörlerden biri de malzemenin telaffuz edilebilirliğidir. Telaffuz edilebilirlik, öğrenme malzemesinin dilini bilmek – anlamak olarak açıklanır. Örneğin, Çince yazılmış bir psikoloji kitabı, ne kadar mükemmel olursa olsun, Çince bilmeyen bir kişiye fayda sağlamayacaktır. Çünkü bu kişi için malzemenin telaffuz edilebilirliği yoktur. (Cevap C)

Organizmanın gerçekleştirdiği birkaç başarısız denemenin ardından, ne yaparsa yapsın artık başarılı olamayacağına dair bir inanç geliştirmesi “öğrenilmiş çaresizlik” olarak açıklanır. Bu durumdaki organizma pasif hale geçer, çabalamayı tamamen bırakır. Başlangıçta ne yaparlarsa yapsınlar akımdan kurtulamayan köpekler, öğrenilmiş çaresizlik yaşadıkları için, kurtulma olanağı tanınan bir ortamda da çaba harcamamışlardır. Çünkü artık çaba, emek harcamayı bırakmış, pasif hale geçmiştirler. (Cevap E)

Öğrenmeyi etkileyen, malzeme ile ilgili faktörlerden biri de kavramsal basamaklar dizisidir. Kavramsal basamaklar dizisi oluşturulurken bir kavram ilişkili olduğu (kendini oluşturan) alt kavramlarla bir arada verilir. Bu durum, bilginin örgütlenmesini sağlar. Dikkat: Bilgi işleme kuramında örgütleme, kodlamaya yardımcı süreçlerden biridir. Örgütlemeyi sağlamak için, bireylere kavramsal basamaklar dizisi oluşturmaları önerilir. (Cevap A)

Bir kişinin neyi, nasıl öğrendiğinin farkında olmasına yürütücü biliş becerisi denir. Bu becerilerini geliştirmiş bireyler, kendileri için en iyi öğrenme yolunun ne olduğunu bulabilirler. Bu nedenle de öğrenme sorumluluğunu üstlenebilirler. (Cevap B)

Bireysel farklılıklara saygı ve duyarlılığın ön planda olduğu rehberlik hizmetlerinde her birey olduğu gibi kabul edilir. Her öğrencinin olumlu ve geliştirilmesi gereken yönleri bireyi tanıma etkinlikleri ile ortaya konur. Bireyi tanıma etkinlikleri bireysel farklılıklara duyarlılığın kanıtı niteliğindedir. (Cevap A)